Na wielu egzaminach, między innymi na rozszerzonej maturze, na egzaminie CELI, CILS, sprawdzana jest umiejętność pisania rozprawki (il testo argomentativo).
Co to jest rozprawka?
Rozprawka to pisemna forma wypowiedzi w której rozważa się zagadnienie podane w poleceniu, przedstawiając argumenty i / lub kontrargumenty, wspierając je dodatkowymi wyjaśnieniami oraz/lub przykładami.
Wyróżniamy przede wszystkim dwa typy rozprawek:
– rozprawka typu za i przeciw w której należy rzetelnie przeanalizować wady i zalety,
– rozprawka opiniująca w której należy wyrazić własną opinię i ją uzasadnić.
Struktura
- Wstęp – zawiera ogólne wprowadzenie w temat (zdanie lub dwa) i jasno sformułowaną tezę. Postawienie tezy jest bardzo ważne. Musi być ona zgodna z tematem oraz argumentacją przedstawioną w rozwinięciu. Musi też zapowiadać oczekiwaną strukturę rozprawki:
– w przypadku rozprawki „za i przeciw” we wstępie należy wskazać, że będą rozpatrywane wady i zalety / dobre i złe strony (uwaga! taka rozprawka nie może rozpatrywać tylko zalet lub tylko wad, musi być równowaga pomiędzy ilością argumentów “za” i “przeciw”). Jest obowiązkowe, aby we wstępie nawiązać do typu rozprawki, np.: Ci sono molti vantaggi e altrettanti svantaggi di questo fenomeno; Nella mia tesi presenterò i lati positivi e quelli negativi di questa decisione.
– w przypadku rozprawki opiniującej trzeba jasno określić własne stanowisko w danej sprawie, np. Secondo me è una buona idea; Credo che questa decisione sia sbagliata.; La mia opinione è che sia una soluzione giusta, comunque vedo anche dei pericoli.; Questo fenomeno presenta molti svantaggi. Il problema è più complesso di quanto non pensassi. All’inizio vale la pena dire che non sono d’accordo con questa decisione. Il problema sta nel fatto che non siamo preparati a fare tali sacrifici.
Należy unikać w tym przypadku zdań pytających: è una buona idea? lub zdań, które nie pozwalają na jasne określenia stanowiska: Mi è difficile dire se è bene oppure male; Non so cosa pensare. - Rozwinięcie – omawia zagadnienie w sposób przejrzysty i logiczny. Stanowisko wyrażone w tezie musi być spójne z treścią rozwinięcia rozprawki.
– Rozprawka “za i przeciw” powinna zawierać porównywalną liczbę dobrych i złych stron, wszystkie argumenty i kontrargumenty przedstawione w rozwinięciu nawiązują do tezy.
– w rozprawce opiniującej w rozwinięciu należy potwierdzić swoje poglądy. W przypadku tej formy wypowiedzi jest akceptowane podanie argumentów sprzecznych z postawioną tezą, ale tylko pod warunkiem, że zdający wskazuje na poglądy innych osób po to, żeby wyjaśnić, dlaczego się z nimi nie zgadza, np. Sebbene molte persone sostengano che questa soluzione sia conveniente dal punto di vista economico, secondo me i soldi non hanno un aspetto decisivo. Każdy argument konsekwentnie powinien wspierać postawioną tezę. - Zakończenie/ Podsumowanie – stanowi klamrę dla wprowadzenia, potwierdzeniem tezy, ale nie jest powtórzeniem wstępu.
Przydatne wyrażenia (w rozprawce i nie tylko)
(*jeśli jakieś wyrażenie/ spójnik łączy się obowiązkowo z congiuntivo dodałam taką informację)
- wprowadzenie pierwszego punktu:
In primo luogo/ Per cominciare/ Innanzitutto/ Prima di tutto/ Per prima cosa/ Per iniziare/ Dapprima (znaczenie: po pierwsze, przede wszystkim), - wprowadzenie kolejnego punktu, zagadnienia:
In secondo luogo (po drugie),
In terzo luogo (po trzecie),
Inoltre (ponadto),
In aggiunta a ciò (w uzupełnieniu do tego, oprócz tego),
Poi (potem, poza tym),
In seguito (następnie), - Wprowadzenie innego punktu widzenia:
Da una parte/ Da un lato/ Da un canto (z jednej strony),
Dall’altra parte/ Dall’altro canto (z drugiej strony),
Tuttavia (jednakże),
Ciononostante (pomimo tego),
Al contrario alcuni sostengono che (Wręcz przeciwnie, niektórzy twierdzą, że), - Wprowadzenie konsekwencji:
Di conseguenza (wskutek tego),
Ne consegue che (z tego wynika, że),
Il risultato è che (rezultat jest taki, że), - Wyrażenie opinii:
Sono dell’opinione che/ Sono d’avviso che/ Sono del parere che (jestem opinii, że + congiuntivo),
La mia opinione è che … (moje zdanie jest takie, że indicativo / condizionale),
Dal mio punto di vista/Dal mio canto (z mojego punktu widzenia),
Per quanto mi riguarda (jeśli chodzi o mnie),
Mi sembra che/ mi pare che (wydaje mi się, że + congiuntivo),
Sono convinta che (jestem przekonana, że + zazwyczaj indicativo),
Secondo me/ Per me (według mnie + indicativo),
Sono giunta alla conclusione che (Doszłam do wniosku, że …),
A mio parere/ A mio avviso / A mio giudizio (w mojej opinii) + indicativo / condizionale - Inne wyrażenia:
Alcuni ritengono che (niektórzy uważają, że + congiuntivo),
Altri pensano che, Altri credono che (inni myślą, że + congiuntivo),
Non si dimentichi che (nie należy zapominać, że + indicativo),
Si ritiene che (uważa się, że + congiuntivo),
credo che, ritengo che, penso che, suppongo che (uważam, że + congiuntivo),
mi immagino che (wyobrażam sobie, że + congiuntivo),
formy bezosobowe + congiuntivo:
è naturale che (to naturalne, że),
è logico che (to logiczne, że),
è probabile che (to prawdopodobne, że),
è possibile che (to możliwe, że),
è improbabile che (to niemożliwe, że),
è meglio che (lepiej, żeby),
è giusto che (to sprawiedliwe, żeby),
è bene che (to dobrze, że),
è male (to źle, że),
è peggio che (to gorzej, że),
bisogna / occorre che (należy)+ congiuntivo,
vale la pena che (warto) + congiuntivo,
bisogna sottolineare/ bisogna mettere in evidenza che (należy podkreślić, że) + indicativo,
Si noti che (zauważa się, że) + indicativo,
Per quanto riguarda/ Per quanto concerne / Quanto a (jeśli chodzi o) + indicativo,
Occorre prendere in considerazione il fatto che (należy wziąć pod uwagę, że),
Si tratta di un fenomeno che richiama l’attenzione su (chodzi o zjawisko, które zwraca uwagę na),
Bisogna tenere presente che/ Bisogna prendere in considerazione che (należy pamiętać że/ należy wziąć pod uwagę, że),
Vale la pena prestare attenzione a (warto zwrócić uwagę na) - Spójniki (niektóre):
– wyrażające przyczynę:
Infatti (rzeczywiście),
dato che/ visto che (zważywszy, że – to są dwa bardzo ładne spójniki w pracy) ,
poiché/ perché/ siccome (ponieważ) + indicativo,
– zdania celowe:
affinché / perché (żeby) + congiuntivo,
– zdania czasowe:
quando (kiedy),
mentre (podczas gdy),
dopo che (po tym jak),
appena (jak tylko) + indicativo;
prima che (zanim) + congiuntivo,
– zdanie przyzwalające:
anche se (nawet jeśli) + indicativo,
nonostante che/ sebbene/ benché (chociaż, nawet jeśli) + congiuntivo,
– zdanie sposobu:
come se (tak jakby) + zazwyczaj congiuntivo imperfetto,
– zdanie wykluczające:
tranne che, senza che (oprócz, za wyjątkiem) + congiuntivo,
per quanto (o ile) + indicativo,
– zdania wynikowe:
dunque, quindi, allora (więc) + indicativo,
– zdania rozłączne:
o, oppure, ovvero (lub) + indicativo,
– zdania przeciwstawne:
ma, però, bensì (ale),
tuttavia (jednakże) + indicativo,
– zdania wyjaśniające:
ovvero, ossia, cioè (czyli, to znaczy) + indicativo, - wyrażenie niepewności (ale z tym uważaj w rozprawce):
Dubito che, ho un dubbio che (wątpię, żeby) + congiuntivo, - Podsumowanie:
Infine (ostatecznie),
Per concludere/ Per finire (Aby zakończyć),
Insomma (w sumie),
Concludendo (Podsumowując),
In conclusione (W podsumowaniu/ podsumowując),
Da ciò che è stato precedentemente detto si evince che (Z tego, co zostało wcześniej powiedziane, jasno wynika, że)
O czym warto pamiętać?
- wypowiedź musi być zgodna z tematem pracy,
- nikt nie będzie oceniał czy Twoja opinia na dany temat jest właściwa czy nie, ale pamiętaj, że zarówno teza jak i rozwinięcie muszą być spójne i logiczne. Nie możesz odbiegać od tematu pracy. Pamiętaj o tym, ponieważ dużo osób traci punkty za niespójność z tematem pracy.
- zanim zaczniesz pisać, napisz sobie listę argumentów i wybierze te, które według Ciebie najlepiej pasują,
- W przypadku rozprawki “za i przeciw” liczba argumentów i kontrargumentów powinna być porównywalna,
- na początku każdego akapitu warto dodać wyrażenia (te które wypisałam powyżej), które wzbogacą wypowiedź leksykalnie,
- styl rozprawki powinien być formalny, nie należy używać kolokwializmów oraz zwrotów nacechowanych emocjonalnie,
- naucz się na pamięć kilka zdań/skomplikowanych i trudnych zwrotów, których użyjesz w rozprawce, by dostać dodatkowe punkty za słownictwo,
- jeśli brakuje Ci mądrze brzmiących słów/skomplikowanych konstrukcji do rozprawki, a masz dostęp do całego arkuszu egzaminacyjnego zainspiruj się słownictwem użytym w czytankach,
- na poziomie b2 i wyższym jest bardzo ważne użycie spójników, zapamiętaj sobie przynajmniej te spójniki, które wypisałam powyżej i użyj ich kilku w rozprawce (uwaga na konstrukcje gramatyczne po spójnikach!),
- używaj różnych konstrukcji gramatycznych: postaraj się użyć congiuntivo, condizionale, periodo ipotetico – dostaniesz za to dodatkowe punkty,
- zdania powinny być złożone, ale oczywiście jeśli nie pamiętasz jakieś zaawansowanej konstrukcji gramatycznej – lepiej napisać zdanie w prostszy sposób, ale poprawnie.
- po napisaniu sprawdź jeszcze raz czy na pewno teza i wszystkie punkty rozwinięcia są na temat, sprawdź także czy zdania są poprawne gramatycznie, interpunkcyjne, ortograficznie.
- pamiętaj o akcencie pisanym w języku włoskim (ò, à, ù, ì, a także dwa różne: è, é), zapisujemy: è (jest), perché (zwróć uwagę na stronę akcentu!), benché, perciò, rimarrò, farò ecc.
- pilnuj ilości wyrazów!
- pamiętaj, aby praca była przejrzysta graficznie. Wstęp, rozwinięcie i zakończenie to są nowe akapity w pracy. Warto też oddzielić od siebie argumenty i kontrargumenty.
Mam nadzieję, że artykuł okaże się pomocny w napisaniu rozprawki! In bocca al lupo! 🙂
38 włoskich wyrazów w języku polskim
Jak napisać rozprawkę po włosku?
19 śmiesznych włoskich wpadek językowych
Sophia Loren – czego jeszcze o niej nie wiecie?
19 śmiesznych włoskich wpadek językowych
10 włoskich propozycji dla moli książkowych
10 darmowych propozycji nauki włoskiego
Przepis na włoskie tiramisù. Słowniczek