Kto z Was nie słyszał o Wersalu? To jedna z najbardziej znanych budowli na świecie i mało kto wie, że we Włoszech też powstał taki pałac!
La Reggia di Caserta to pałac, który powstał w okresie późnego baroku na zlecenie Karola III Hiszpańskiego który stał się królem Neapolu i Sycylii. Nie był on wspaniałym władcą pragnącym podbijać nowe terytoria, interesował się rybołówstwem i łowiectwem. Wolał rozmowy o jedzeniu i psach gończych od zarządzania armią. Ale to za jego zasługą Neapol rozkwitł i stał się prawdziwą stolicą kultury. Odrestaurował i zbudował wiele zabytków, zajął się niedawno odkrytymi Pompejami i Herkulanum nakłaniając archeologów do wydobywania zasypanych miast spod ziemi.
Jego marzeniem było wybudowanie pałacu na wzór słynnego Wersalu, tego niełatwego zlecenia podjął się Luigi Vanvitelli, który nie tylko zaprojektował bryłę pałacu, placu i ogrodów ale również zajmował się dekoracją rzeźbiarską i malarską.
Ponadto stworzył on plan miasta wokół pałacu, niestety ta część nie została zrealizowana.
Budowę kompleksu rozpoczęto w 1752 r. i kontynuowano przez 93 lata. Pałac zbudowany został na planie kwadratu z czterema wewnętrznymi dziedzińcami. Zajmuje on 45.000 m2 i składa się z pięciu pięter, jego wysokość sięga 36 metrów. Wewnątrz znajduje się 1200 pokoi i 34 klatki schodowe. W samej frontowej fasadzie znajduje się 143 okna. Do wykonania budynku wykorzystano cegły, dolne dwa piętra zostały pokryte trawertynem, jedną z odmian wapienia.
Wnętrze pałacu udekorowane zostało stiukiem, płaskorzeźbami, rzeźbami, freskami, również podłogi były wyjątkowo zdobione. Wszystkie elementy były wyliczone tworząc cudowne i jedyne w swoim rodzaju dzieło.
Perłą pałacu był Lo Scalone (klatka schodowa) która stała się wzorcem dla wielu innych ważnych budowli na świecie. Znajdują się w niej trzy ciekawe rzeźby umiejscowione w trzech ogromnych wnękach. Pierwsza zwana „Merito” (zasługa) przedstawiała rzymskiego żołnierza, druga umieszczona na środku i najważniejsza – „Maestà” (majestat) przedstawiała postać kobiety siedzącej na lwie i ostatnia „Verità” (prawda) przedstawiająca swoją piękność.
Po obu bokach schodów stoją potężne lwy, łapa jednego z nich leży na koronie, symbolizującej potęgę władcy. Drugi lew trzyma łapę na liściu palmy, będącym symbolem cnót i kultury. Ta część pałacu zwieńczona jest kopułą oświetloną przez umieszczone bo bokach okna. W czasach splendoru pod kopułą miejsce pod kopułą zajmowała orkiestra.
W środkowej części kompleksu znajduje się kaplica – Cappella Palatina architekt stworzył niesamowite dzieło łącząc cechy manieryzmu renesansu i baroku. Niestety w 1943 r. podczas bombardowań duża część została zniszczona, niektóre dzieła przepadły, część została odnowiona. Prawdziwym cudem było przetrwanie obrazu zdobiącego ołtarz.
W pałacu znajdował się jeszcze teatr, inspirowany Teatrem św Karola w Neapolu. Jeden z pierwszych w kształcie podkowy. O idealnej akustyce i widoczności.
Część pokoi wykorzystano jako galerię, w której wisiały podzielone na salę według tematyki: obrazy orientalne, przedstawiające sceny historyczne, martwe natury, krajobrazy i bitwy, alegorie, portrety i weduty.
Jedna z czterech części kompleksu spełniła funkcję królewskich komnat, w której znajdują się cztery komnaty dedykowane poszczególnym porą roku. Przedstawienie poszczególnych pór roku nie ogranicza się do bezpośredniego ukazania alegorii. Każda z czterech komnat ukazuje jedną ze scen miologicznych. W jednej z nich – Sala dell’Estate znajduje się mały stolik. Do dziś sposób w jaki powstał pozostaje tajemnicą. Na pierwszy rzut oka można powiedzieć że stół został wykonany z marmuru, po bliższej obserwacji możemy powiedzieć że przypomina on pień drzewa – w którym w rzeczywistości jest! Jest to dzieło jednego z naukowców studiujących egipską mumifikację, który postanowił przemienić w kamień.
Po przekroczeniu tzw, „Lo Scalone” pierwsza sala poprzedzająca komnaty królewskie i spełniająca funkcje reprezentatywne to „La sala degli Alabardieri”, „La sala delle guardie del corpo”, „Sala del Trono” miejsce w którym król przyjmował ambasadorów, oficjalne delegacje i gdzie odbywały się królewskie bale oraz „Sala del consiglio”.
Druga część komnat to sypialnie w stylu rokoko. Te również były bogato zdobione, pozłacane elementy, bogato zdobione meble i ściany pokryte jedwabiem. Największą popularnością cieszyły się jednak komnaty Królowej. Maria Carolina d’Asburgo, była żoną syna Króla Karola III Hiszpańskiego ( Ferdynanda I) i siostrą Królowej Francji Marii Antoniny. W przeciwieństwie do Wersalu, w którym toalety nie istniały a król Francji i cały jego dwór który znamy z majestatycznych obrazów. Arystokraci ubrani w piękne stroje, ukrywali brudne włosy pod perukami, twarze upudrowane białym pudrem zakrywały brudne twarze a zły zapach był maskowany przez perfumy. W Casercie wybudowanej 100 lat później poprowadzono kanalizację. W łazienkach królewskich znajdowały się wanny z bieżącą wodą : ciepłą oraz zimną. Najciekawszym i najbardziej tajemniczym pokojem w pałacu była łazienka królowej, jej ściany pokrywały lustra weneckie, przepiękne freski, kobiece twarze z zasłoniętymi oczami dzięki czemu nie naruszały prywatności królowej, rzeźbiona wanna a nawet bidet będący całkowitą innowacją we Włoszech.
Również Ogrody Królewskie chodź mniejsze niż w Wersalu, są piękniejsze. Je również zaprojektował Vanvitelli, niestety po jego śmierci dalszą pracą nad projektem zajął się syn króla Karol, który postanowił go uprościć. Praca nad parkiem rozciągającym się na 3 km rozpoczęła się w 1753 r. w tym samym czasie rozpoczęto budowle akweduktu – Acquedotto Carolino którego wody dostarczane były do fontann, wodospadów i jeziorek pełnych karpi.
Projekt parku wzorowany był na ogrodach włoskich o rozległych trawnikach, kwadratowych kwietnikach oraz różnorodnych „grach wodnych” i angielskich według życzenia królowej – jak najbardziej zbliżonych do natury. Wzdłuż centralnej osi ułożone są fontanny i wodospady z pięknymi rzeźbami.
Pierwsza z nich „La Fontana Margherita” wykonana w stylu bardziej nowoczesnym niż reszta. Oddziela ogrody włoskie od angielskich.
Druga „La Fontana Dei Tre Delfini” przestawia trzy potwory przypominające delfiny
La Fontana di Eolo: niestety – nieukończona. Przedstawia boga wiatrów, który wzbudza wichurę przeciwstawiając się Eneaszowi i trojanom. W oryginalnym planie fontanny znajduje się druga połowa z 28 obecnych rzeźb, w tym rydwan (na którym miała znajdować się Junona wraz z bogiem Eolem) ciągnięty przez pawie.
La Fontana di Cerere – fontanna bogini płodności trzymającej medalion przedstawiający tzw. „trinacria” (meduzę o twarzy kobiety z trzeba zgiętymi w kolanach nogami) symbol Sycylii będący hołdem wyspy która stała się częścią królestwa. Boginię otaczają nimfy, smoki, muszle, trytony oraz dwie figury symbolizujące dwie sycylijskie rzeki.
La Fontana di Venere e Adone – fontanna przedstawiająca zakochanych wenus i adonisa oraz fatum które nad nimi ciąży. Moment przedstawiony ukazuje boginię która stara się odwieźć ukochanego od polowania, podczas którego ten ginie zabity przez dzika. Wokół postaci widzimy liczne posągi nimf, psów, amorków oraz dzieci.
W głębi parku znajduje się la grande cascata – przedstawiająca boginię Dianę i Akteona, myśliwego z Teb. młodzieniec przeistacza się w jelenia, by za chwilę zostać pożartym przez własne psy. Jest to kara boska za śmiałość na którą sobie pozwolił patrząc na kąpiącą się nagą Dianę.
Z przodu pałacu znajduje się największy plac we Włoszech, a trzeci na świecie Palazzo Carlo III. dzięki restauracji w 2000 r. plac został odnowiony według oryginalnego projektu, według reguł włoskiego ogrodu.
La Reggia di Caserta to zapierający dech w piersiach kompleks, ostatnie tak olbrzymie przedstawienie sztuki włoskiego baroku. Perła wśród architektury włoskiej i miejsce które koniecznie musi znaleźć się na liście celów podróży do Włoch.
